Αγώνας για γη και ελευθερία

του Σάββα Τσελεπίδη

O πόλεμος άρχισε στις Σκουριές

Την Τρίτη 20 Μαρτίου μια ομάδα 30 κατοίκων της Μεγάλης Παναγίας και της Ιερισσού , υλοποιώντας την απόφαση των επιτροπών αγώνα, ανεβαίνει στις Σκουριές με σκοπό να εμποδίσει συνεργείο της εταιρείας "Ελληνικός Χρυσός" να πραγματοποιήσει προπαρασκευαστικές εργασίες στο δάσος, στο πλαίσιο της επέκτασης της εξορυκτικής της δραστηριότητας. Η εταιρεία περνάει στην αντεπίθεση. Με μια πρωτοφανή για τα ελληνικά δεδομένα κίνηση, διακόπτει την παραγωγή στο υπάρχον μεταλλείο, φορτώνει τους εργαζόμενους σε λεωφορεία και τους ανεβάζει στο βουνό. Σύμφωνα με μαρτυρίες εργαζομένων, είχαν εντολή “να διώξουν αυτούς που είναι εκεί πάνω με κάθε τρόπο αλλιώς θα χάσουν τη δουλειά τους”. Ταυτόχρονα ειδοποιούνται τηλεφωνικά όσοι έχουν υποβάλει αιτήσεις για δουλειά να πάνε μαζί με τους εργαζόμενους “γιατί αλλιώς δεν θα προσληφθούν”. Την ίδια στιγμή η αστυνομία εμποδίζει την πρόσβαση σε κατοίκους της Μ. Παναγίας που σπεύδουν να βοηθήσουν τους 30, οι εργαζόμενοι επιτίθενται στους υπερασπιστές του φυλακίου αγώνα και η σύγκρουση είναι σκληρή και άνιση. Τραυματίες υπάρχουν και από τις δύο πλευρές, αίμα ρέει προς όφελος της πολυεθνικής Eldorado και του Μπόμπολα. Ένας κάτοικος της Μ. Παναγίας μεταφέρεται σοβαρά τραυματίας σε νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης. Οι τραμπούκοι καίνε και γκρεμίζουν το φυλάκιο, ένα πραγματικό στολίδι, φτιαγμένο με ξύλα και χώμα, που επί 3 χρόνια φιλοξενούσε τον αγώνα, τις συνελεύσεις, τα γλέντια, αλλά και κάθε πεζοπόρο ή οικογένεια που ανέβαινε στο βουνό. Στη θέση του στήνονται κοντέινερ, κόβονται δέντρα και οι εργαζόμενοι για μια εβδομάδα μετατρέπονται σε σεκιουριτάδες, δύναμη κατοχής του βουνού, στο οποίο πια αποκλείεται κάθε πρόσβαση από ενισχυμένες πια δυνάμεις της αστυνομίας. Τα 3 σωματεία των εργαζόμενων με κοινή ανακοίνωση τους, πραγματικό μνημείο εργοδοτικού συνδικαλισμού, όχι μόνο δεν καταδικάζουν τα γεγονότα, αλλά διεκδικούν την πατρότητα της εισβολής λέγοντας χαρακτηριστικά " Η απόφαση μας ν’ ανεβούμε στο βουνό πάρθηκε από μας τους ίδιους, τους προέδρους των τριών σωματείων ομόφωνα χωρίς δεύτερη κουβέντα και χωρίς να ρωτήσουμε καμία εταιρεία ".Ταυτόχρονα αποκαλούν τους αγωνιζόμενους κατοίκους " βολεμένους σε καποια κρατική θεσούλα που στον απεριόριστο ελεύθερο χρόνο τους έχουν σαν χόμπι την προστασία του περιβάλλοντος"....

Η απάντηση της τοπικής κοινωνίας είναι άμεση. Καταλαμβάνεται το δημαρχείο στην Ιερισσό και πραγματοποιείται συλλαλητήριο . Η 25η Μαρτίου ορίζεται από τις επιτροπές αγώνα, σαν μέρα δράσης κατά του χρυσορυχείου. Το πρωί οι μαθητές στην Ιερισσό παρελαύνουν με υψωμένες γροθιές και μαύρα περιβραχιόνια, ενώ κανείς επίσημος δεν εμφανίζεται. Αμέσως μετά οι Ιερισσιώτες οργανωμένα μπαίνουν στα αυτοκίνητα τους και ξεκινούν για τη Μεγάλη Παναγία. Το κομβόι που σχηματίζεται ξεπερνάει τα 10 χιλιόμετρα ! Στη Μεγάλη Παναγία η πλατεία και οι δρόμοι του χωριού ξεχειλίζουν από κόσμο. Περισσότεροι από 2.000 κάτοικοι της περιοχής, πολίτες από το Κιλκίς και τη Θράκη (που έχουν το ίδιο πρόβλημα με την ίδια εταιρεία), καθώς και αλληλέγγυοι από τη Θεσσαλονίκη, δίνουν βροντερό παρόν. Το επόμενο ραντεβού δίνεται στο "Χοντρό Δέντρο" εκεί που ξεκινάει ο δρόμος για τις Σκουριές. Στο ίδιο σημείο που στις 20/3 η αστυνομία έκανε τα στραβά μάτια και άφησε το στρατό της εταιρείας να δράσει ανενόχλητος, βρίσκονται παραταγμένες διμοιρίες ΜΑΤ που απαγορεύουν κάθε πρόσβαση στο βουνό. Το κράτος δείχνει το πραγματικό του πρόσωπο, ως προστάτης των συμφερόντων της πλουτοκρατίας. Με ξύλο, βροχή από χημικά, βομβίδες κρότου λάμψης, τα ΜΑΤ επιτίθενται στους συγκεντρωμένους, ανάμεσα στους οποίους βρίσκονται μικρά παιδιά, έγκυες γυναίκες και ηλικιωμένοι. Ο λαός δεν διαλύεται, δίνει μάχη για πολλές ώρες και υποχωρεί συντεταγμένα στη Μεγάλη Παναγία. Το όργιο της καταστολής συνεχίζεται μέχρι αργά τη νύχτα, καθώς η αστυνομία αποκλείει της εξόδους του χωριό και διεξάγει τρομοκρατικούς ελέγχους, κάνοντας αναίτιες προσαγωγές πολιτών. Ταυτόχρονα ξεκινάει ένα όργιο παραπληροφόρησης από τα φερέφωνα του Πάχτα και της εταιρείας για μεταφερόμενους αναρχικούς, μπαχαλάκηδες κλπ.

Με έγγραφό του την Δευτέρα 26 Μαρτίου, το Δασαρχείο Αρναίας διέταξε την άμεση διακοπή κάθε εργασίας στις Σκουριές από την ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ, την αποχώρηση όλων όσων βρίσκονται στην “φρουρά” εκεί και την εντός τριών ημερών εκκένωση του βουνού από τα μηχανήματα, οχήματα, κοντέινερς, προσωπικό της εταιρείας και συνεργεία υπεργολάβων.

Τα γεγονότα αυτά αποτελούν ορόσημο στον αγώνα της Β. Χαλκιδικής. Η επίθεση της εταιρείας και του κράτους, ατσάλωσε τη θέληση των κατοίκων και σφυρηλάτησε νέους δεσμούς αλληλεγγύης και αγωνιστικότητας. Ο αγώνας για γη και ελευθερία συνεχίζεται...

Σύντομο Ιστορικό

Η πιο σύγχρονη μεταλλευτική ιστορία της Βόρειας Χαλκιδικής ξεκινά το Δεκέμβριο του 2003, όταν ο τότε Υφυπουργός Οικονομικών και νυν Δήμαρχος του Καλλικρατικού Δ. Αριστοτέλη Χρήστος Πάχτας, μεταβίβασε 317.000 στρ. Γης (περίπου το 1/8 της Χαλκιδικής) μαζί με όλες τις εγκαταστάσεις στην εταιρία Ελληνικός Χρυσός (θυγατρική της European Goldfields) αντί 11 εκ. €, τη στιγμή που η αντικειμενική αξία εκτιμήθηκε στα 408 εκ. €, απαλλάσσοντας ταυτόχρονα με ειδική τροπολογία την προηγούμενη εταιρία (TVX) από οποιαδήποτε περιβαλλοντική αποκατάσταση.

Για τη συγκεκριμένη μεταβίβαση η χώρα κρίθηκε υπόλογη από την Κομισιόν για παράνομη κρατική ενίσχυση προς ιδιωτική επιχείρηση.

Η Ελληνικός Χρυσός, τον Σεπτέμβριο του 2010 κατέθεσε Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την συνολική εκμετάλλευση της έκτασης. Η ΜΠΕ δεν τέθηκε ποτέ σε διαβούλευση με την τοπική κοινωνία.

Το ΤΕΕ/ΤΚΜ, έπειτα από εμπεριστατωμένη μελέτη της, εισηγήθηκε την απόρριψή της . Επανερχόμενο μάλιστα με απόφαση του, τονίζει ότι στην ολοκληρωμένη του μορφή, το έργο αποτελεί ένα τεράστιο εγχείρημα για τη φέρουσα ικανότητα της περιοχής, ανατρέπει τις γενικές αρχές χωροταξικού σχεδιασμού και ακυρώνει κάθε δυνατότητα παράλληλης αξιόλογης οικονομικής δραστηριότητας. Η θεώρηση αυτή του ΤΕΕ ενισχύεται από το ανώτερο στέλεχος της EUROPEAN GOLDFIELDS Steve Sharpe τον Απρίλιο του 2011, σε οικονομικό φόρουμ στη Ζυρίχη όπου δηλώνει “Δεν αδειοδοτούμε απλώς ένα έργο εδώ… , αδειοδοτούμε το δικαίωμά μας να εκμεταλλευτούμε και να επεξεργαστούμε οποιαδήποτε μεταλλοφορία ανακαλύψουμε στην έκταση της μεταλλευτικής μας ιδιοκτησίας….”

Τεκμηριωμένη τοποθέτηση ενάντια στην επέκταση της εξόρυξης έκανε και το Συμβούλιο Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, ενώ αίσθηση προκάλεσε και η τοποθέτηση του καθ. Καραμούζη -βαθύ γνώστη τον υδρολογικών δεδομένων της περιοχής- για τις μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στον υδροφορέα της περιοχής.

Αυτή η ΜΠΕ των 4000 σελ. που επί 10 μήνες δεν υπέγραφε η Τ. Μπιρμπίλη, υπεγράφη από τον άνθρωπο για τις “βρώμικες” δουλειές Γιώργο Παπακωνσταντίνου, 5 μόλις μέρες μετά την ανάληψη του ΥΠΕΚΑ.

Οι “αυστηροί” περιβαλλοντικοί όροι που επιβάλλονται για την υλοποίηση του έργου γίνονται κουρελόχαρτα πριν προλάβουν καν να εκδοθούν.

Μόλις μια εβδομάδα μετά την υπογραφή του Υπουργού, στις 15 Ιουλίου, η EUROPEAN GOLDFIELDS δημοσίευσε μιαν ανακοίνωση άκρως αποκαλυπτική για το πραγματικό περιεχόμενο αυτής της υπογραφής από την οποία πληροφορούμαστε .

“Η εταιρεία (μας) ολοκλήρωσε την αναθεώρηση των ποσοτήτων που θα εξορυχθούν στις Σκουριές και την Ολυμπιάδα, σύμφωνα με τις τρέχουσες τιμές των μετάλλων και τα νέα κόστη, για να προσαρμοστούν στην εφαρμογή του επιχειρησιακού μας σχεδίου μετά την αδειοδότηση της ΜΠΕ που έχουμε τώρα.”

Ετσι η τιμή του χρυσού που λαμβάνεται ως βάση υπολογισμού της επένδυσης, από $425/ουγγιά στην ΜΠΕ , γίνεται $1.000/ουγγιά. Αυτό φυσικά ανατρέπει άρδην όλα τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά των εκσκαφών και των χώρων απόθεσης αποβλήτων αλλά ποιός νοιάζεται γι'αυτά τώρα. Όπως τονίζεται στην ίδια ανακοίνωση, “η εγκεκριμένη ΜΠΕ επιτρέπει μια φαρδύτερη (και βαθύτερη) επιφανειακή εκσκαφή και επέκταση της διάρκειας της επιφανειακής εξόρυξης”. Τα παραπάνω ουδέποτε διαψεύστηκαν από το ΥΠΕΚΑ.

Στην ίδια ανακοίνωση εξαγγέλεται η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων στις θέσεις Τσικάρα, Φισώκα και Πιάβιτσα που δεν εξετάζεται στη ΜΠΕ. Για τις ερευνητικές γεωτρήσεις αλλά ακόμα και για την εκμετάλλευση αυτών των νέων κοιτασμάτων αλλά και όποιου άλλου εντοπιστεί στην πορεία – η εταιρεία δεν χρειάζεται καινούριες άδειες. Έχει φροντίσει γι’ αυτό ο Χρήστος Πάχτας ως υφυπουργός Εθν. Οικονομίας που για να εξυπηρετήσει την εταιρεία, με το Νόμο 3220/2004 (ΦΕΚ 15Α’/28.01.2004)- άρθρο 52, παρέκαμψε όλη τη νομοθεσία για την προστασία του περιβάλλοντος.

Με μια υπόγραφη λοιπόν η Χαλκιδική μετατράπηκε σε ένα απέραντο ορυχείο και μια βαρέως τύπου βιομηχανική περιοχή, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των πολιτών της που ΠΟΤΕ κανείς δεν θέλησε να τους ακούσει. Η Βόρεια Χαλκιδική στο απόλυτο έλεος της “ιδιοκτήτριας” εταιρείας.

Και ενώ μέχρι το τέλος καλοκαιριού είμαστε στη θεωρία και τις ανακοινώσεις, από το Σεπτέμβριο του 2011 περνάμε και σε έργα.

Με μια παράνομη γνωμοδότηση του κ Χ. Πάχτα νυν Δημάρχου Αριστοτέλη και μια επίσης ελεγχόμενη απόφαση του Γ.Γ. της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης κ. Σιώκου, 3.600 στρέμματα του δάσους του Κακάβου αφαιρέθηκαν από το καθεστώς “προστασίας δάσους” και ορίστηκαν ως “Περιοχή βιομηχανιών-βιοτεχνιών συναφών με τη μεταλλευτική δραστηριότητα στις Σκουριές”. Προλειένεται έτσι το έδαφος για την καταστρατήγηση τον προβλεπόμενων στη ΜΠΕ που μιλούσε για κατάληψη-εκχέρσωση 1780 στρεμματων στις Σκουριές.

Από την πλευρά των κατοίκων που όλα τα προηγούμενα χρόνια αντιδρούν με κάθε τρόπο στην υλοποίηση της επένδυσης και την ολοκληρωτική καταστροφή που αυτή θα επιφέρει, έχουν ήδη κατατεθεί τρείς προσφυγές στο ΣτΕ για την ακύρωση της Απόφασης 'Εγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων του ΥΠΕΚΑ. Σε Δικαστικό επίπεδο έχει αποφασίσει να κινηθεί και το ΤΕΕ/ΤΚΜ (δεν το έχει πράξει ακόμη) ενώ ο Δικηγορικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης αναίρεσε την δική του αντίστοιχη απόφαση έπειτα από σφοδρές πιέσεις της εταιρίας και προσωπικά του Δημάρχου Χ. Πάχτα.

Η Ελληνικός Χρυσός με πλειοψηφικό πακέτο συμφερόντων του ομίλου Μπόμπολα, είναι σήμερα θυγατρική της καναδικής Eldorado Gold που εξαγόρασε την EuropeanGoldfields έναντι τιμήματος 1,8 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2012. Τα κέρδη των μετόχων στην αμαρτωλή αυτή ιστορία είναι ήδη μυθικά, χωρίς να έχει σκαφτεί ούτε ένα κυβικό μέτρο στο βουνό.

Και στη μέση οι μεταλλωρύχοι

Η Βόρεια Χαλκιδική παρά τις τεράστιες δυνατότητες που έχει είναι από τις πιό υποβαθμισμένες περιοχές της Χώρας και καταγράφει τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας. Μόνο αφελείς δεν μπορούν να δούν το κατάντημά της ως συνέπεια της πολιτικής που από τα τέλη του '80 ακόμη την προορίζει για προίκα στους χρυσοθήρες. Αυτός ήταν ο λόγος που συστηματικά εξαιρούνταν από όλα τα αναπτυξιακά σχέδια και τον πακτωλό ευρωπαϊκών κονδυλίων των προηγούμενων χρόνων. Έτσι σήμερα στο περιβάλλον της κρίσης ο πληθυσμός της βρίσκεται στα όρια της επιβίωσης.

Σε αυτό το περιβάλλον ήταν πολύ εύκολο για την Ελληνικός Χρυσός και τους πολιτικάντηδές της, να δέσουν στο άρμα τους τους μεταλλωρύχους της περιοχής. Οι δεύτεροι μπροστά στο δίλημμα μεροκάμματο ή ζωή έκλεισαν τα μάτια και τα αυτία σε όλους όσοι προειδοποιούν για το μή αναστρέψιμο της καταστροφής που θα φέρει η επένδυση . Από αυτό το σημείο όμως μέχρι να αποδεχθούν την μετατροπή τους σε μπράβους της εταιρίας ξεκινώντας στην ουσία έναν εμφύλιο πόλεμο στην τοπική κοινωνία υπάρχει ένα ποιοτικό άλμα που δεν μπορούμε να παραβλέψουμε. Τεράστιες η ευθύνες βέβαια του υποταγμένου εργοδοτικού συνδικαλισμού και του Εργ. Κέντρου Πολυγύρου που παραβλέπει ότι ο μόνος που απειλεί τελικά τις θέσεις εργασίας στην περιοχή είναι η εταιρία και τα σχέδια της .

Για τα γεγονότα της 20/3 εξέδωσε ανακοίνωση η ΑΝΤΑΡΣΥΑ Τ.Ε. Χαλκιδικής, με την οποία τονίζει ότι : “Η απάντηση στην πολιτική του κεφαλαίου και τους απολογητές τηςθα είναι η αγωνιστική ταξική ενότητα όλων των εργαζομένων, των λαϊκών στρωμάτωνκαι των αγωνιζόμενων κατοίκων στην κατεύθυνση της ανατροπής. Η εργατική τάξημπορεί να αυτοπροσδιοριστεί και να ανοίξει το δρόμο της χειραφέτησης της, μόνο σερήξη με τα συμφέροντα του κεφαλαίου και των αφεντικών.”

Και απαιτεί

Έξω οι χρυσοθήρες από τη Β. Χαλκιδική.

Εθνικοποίηση του ορυκτού πλούτου με κοινωνικό έλεγχο.

Κατάργηση του χουντικού μεταλλευτικού κώδικα – Αποχαρακτηρισμός της περιοχής από μεταλλευτική.

Άμεση αποκατάσταση της περιοχής από τις ζημιές που έχει προκαλέσει η ανεξέλεγκτη δράση των εταιριών.

Όχι στην βίαιη επιβολή τριτοκοσμικών μοντέλων «ανάπτυξης» - Αυτοδιάθεση των τοπικών κοινωνιών.

Πηγή: Αριστερό blog