Περί επισιτισμού

Όποιος έχει δουλέψει έστω και μία εβδομάδα στον κλάδο του επισιτισμού, θα γνωρίζει πως οι συνθήκες εργασίας δεν χρειαζότανε ούτε μνημόνια, ούτε τρόικες, για να χαρακτηριστούν εργασιακός μεσαίωνας. Τα αφεντικά του κλάδου, στα μπαρ, εστιατόρια, καφετέριες, ζαχαροπλαστεία κ.ο.κ. χρησιμοποιούν εργατικό δυναμικό, πλήρως αναλώσιμο από τη πρώτη στιγμή. Βασικό χαρακτηριστικό του κλάδου είναι ότι οι εργαζόμενοι που απασχολούνται, στη πλειοψηφία τους, μπορούν εύκολα, γρήγορα και κυρίως φθηνά να αντικατασταθούν. Η συντριπτική πλειοψηφία εργάζεται ανασφάλιστα, πολλές φορές αδήλωτα, τελείως μαύρα. Αν εξαιρέσει κανείς τις εξειδικευμένες ειδικότητες του κλάδου, όπως π.χ. είναι οι μάγειροι, οι μπάρμαν με μεγάλη προϋπηρεσία κτλ, το μεγαλύτερο κομμάτι που αφορά την εξυπηρέτηση (σερβιτόροι, delivery, λαντζιεριδες, βοηθοί κ.α.), λογίζεται ως περιστασιακοί εργαζόμενοι. Αυτή την αίσθηση προσωρινότητας στον κλάδο τον εντείνουν και τα σημαντικά νούμερα φοιτητών που απασχολούνται "προσωρινά" κατά τη διάρκεια των σπουδών τους.

Η ταχύτατη όμως εκτίναξη των αριθμών των ανέργων, μέσα στα τελευταία δύο χρόνια, οδηγεί ένα τεράστιο δυναμικό του κλάδου, να αντιμετωπίζει πλέον, την εργασία του στον επισιτισμό με μεγαλύτερη λογική μονιμότητας. Η αβεβαιότητα, ακόμη και πτυχιούχων εργαζομένων, ή μάλλον η βεβαιότητα πως στον κλάδο για τον οποίο εκπαιδεύτηκαν δεν πρόκειται να εργαστούν, τους κάνει να αντιλαμβάνονται την μέχρι προχτές προσωρινή δουλειά του σερβιτόρου, με μεγαλύτερη σοβαρότητα. Σοβαρότητα που οδηγεί και σε διεκδικήσεις. Αντιστάσεις στις μειώσεις μισθών, απαιτήσεις για ασφαλισμένη εργασία, ωράρια κ.τ.λ. Η γιγάντωση της ανεργίας, τα αντεργατικά μέτρα της κυβέρνησης και το πρόσχημα της κρίσης έχει, από την άλλη, ανοίξει την όρεξη για μεγαλύτερη ένταση της εκμετάλλευσης στ' αφεντικά του κλάδου. Η συγκρούσεις που ξεδιπλώθηκαν με χαρακτηριστικά παραδείγματα στη Θεσσαλονίκη, μαρτυρούν το γεγονός.

Ξεκινώντας από τον σημαντικό αγώνα στο Banquet, προ διετίας, και την τελική δικαίωση του, στη Θεσσαλονίκη τα κρούσματα εργοδοτικής αυθαιρεσίας, που καλέστηκαν να αντιμετωπίσουν οι εργαζόμενοι εμφανίζονται με αυξητικό ρυθμό. Ξεχωρίζουν τα Applebee's όπου οι εργαζόμενοι, σε μια πρωτοφανής κίνηση και όχι μόνο για τον κλάδο τους, πήραν στα χέρια τους την επιχείρηση για περίπου ένα μήνα, επιχειρώντας έτσι να πιέσουν το αφεντικό για την αποπληρωμή των δεδουλευμένων τους. Στα Goody's του Λευκού Πύργου  η ομάδα αντίστασης των εργαζομένων που αρνήθηκε να συναινέσει σε μειώσεις μισθών, χτυπιέται με διαδοχικές απολύσεις, αλλά και με τη χρήση ψευδομαρτύρων και ρουφιάνων που καταθέτουν συκοφαντικές μηνύσεις κατά του πρωτοστατούντα εργαζόμενου. Στο πλευρό του αφεντικού, η ασφάλεια και ο κόσμος της νύχτας. Αλλά και σε μικρότερους σε διάρκεια αλλά σημαντικούς αγώνες του πρόσφατου παρελθόντος (πχ Καφεναί) ή σημερινούς (π.χ. στην κατάληψη στον Χατζή της Σοφούλη), φαίνεται πως οι εργαζόμενοι του κλάδου αγωνίζονται με αποφασιστικότητα, πρωτόγνωρη για τον κλάδο.

Ποιο σωματείο;

Το παλαιό και "επίσημο" σωματείο του κλάδου (Συνδικάτο Εργαζομένων στις Επισιτιστικές Τουριστικές Επιχειρήσεις Θεσσαλονίκης) καλύπτει εν μέρει αυτόν τον τομέα, καθώς στη σκέπη του βρίσκονται και οι τουριστικές επιχειρήσεις. Η συντριπτική πλειοψηφία που εξασφάλισε και στις τελευταίες εκλογές του 2010 η Ταξική Ενότητα (ΠΑΜΕ) με 9 στις 11 έδρες, δεν έδωσε την αναγκαία πνοή που χρειαζότανε στον κλάδο. Αντιθέτως η πλειοψηφία του σωματείου, συστηματικά αρνείται να καταγγείλει δημόσια, κραυγαλέα παραδείγματα αντεργατικών κινήσεων στη βάση του κλάδου και πολλές φορές έχει παίξει τον ρόλο τροχοπέδη σε οποιαδήποτε προσπάθεια κινηματικής εμφάνισης του σωματείου. Κυρίαρχα όμως αυτό αντανακλάται καθαρά στη θέση που έχουν έρθει οι χιλιάδες ανασφάλιστοι εργαζόμενοι του κλάδου, ακόμη και πριν το ξέσπασμα της καπιταλιστικής κρίσης. Η πλειοψηφία με την οποία αυτή η παράταξη "πνίγει" το σωματείο, προέρχεται κυρίως στη βάση του απόλυτου ελέγχου των εκλογικών μηχανισμών του σωματείου από τον μηχανισμό του ΚΚΕ και της ΚΝΕ. Μία τακτική που ακολουθείται χρόνια στον συγκεκριμένο κλάδο.

Στον αντίποδα αυτής της λογικής έχουν αναπτυχθεί δύο παράλληλα παραδείγματα. Στο "επίσημο" σωματείο, μία μαχητική μειοψηφία, η Αντεπίθεση των εργαζομένων, έχει "βάλει πλάτη" στους αγώνες της τελευταίας διετίας, έχει χρόνια παρέμβαση στον κλάδο και κατέχει τις 2 από τις 11 έδρες του Δ.Σ. Παρόλο τη μαχητικότητα των συναγωνιστών, το σωματείο μέσα στο οποίο συνδικαλίζονται δεν τους βοηθά και έτσι αναγκάζονται να κινούνται στη κατεύθυνση της ανάδειξης κάθε αγώνα ως παράταξη και καλέσματος σε επιτροπές αλληλεγγύης. 

Από την άλλη το τελευταίο 18μηνο έκανε την εμφάνιση το  Σωματείο Σερβιτόρων-Μαγείρων Θεσσαλονίκης. Το νεοσύστατο σωματείο, παρόλη τη μικρή χρονική διάρκεια ζωής του, συνέβαλε κι αυτό από τη πλευρά του στην άνοιξη των εργατικών αγώνων του κλάδου. Η νέα αυτή προσπάθεια ξεκίνησε σαν μια απάντηση απέναντι στην αναγκαιότητα του κλάδου του επισιτισμού να οργανωθεί και να δράσει. Να οργανωθεί και να δράσει στη κατεύθυνση, μάλιστα, αγώνων βάσης που δεν θα εγκολπώνονται σε παραπλανητικές πλειοψηφίες που οδηγούν στην αδράνεια, την ήττα και την υποταγή.

Είναι στοίχημα, λοιπόν,  κατά πόσο, τα δύο αυτά, μαχητικά παραδείγματα, εργατικού αγώνα, θα μπορέσουν να ξεπεράσουν, τους όποιους σκοπέλους και να βρουν τον τρόπο για την ισχυροποίηση του κλάδου απέναντι στην εργοδοτική λαίλαπα που βιώνουν οι εργαζόμενοι. Ένα στοίχημα το οποίο μάλιστα θα κριθεί μέσα στους ανοιχτούς αγώνες της περιόδου.

avanti_maestro